تمکین شامل چه مواردی می شود

الزام به تمکین زوجه : به محض اینکه صیغه ازدواج به صورت صحیح میان زن و مرد جاری شد، رابطه زوجیت میان

ایشان برقرار شده و حقوق و تکلیفی نسبت به یکدیگر بر ایشان بار می شود. ازدواج دارای اثار مالی و غیرمالی

بسیاری است که از جمله آثار مالی مهریه و نفقه بوده و آثار غیرمالی اموری از قبیل حسن معاشرت، معاضدت

و برقراری رابطه زناشویی (تمکین به معنای خاص) می باشد.

الزام به تمکین زوجه | وکیل تمکین | مشاوره حقوقی

تمکین در لغت به معنای فرمان بُرداری است و در اصطلاح حقوقی که از معنای لغوی آن نیز زیاد دور نیست عبارت

است از اطاعت زن از خواسته های همسرش. در قوانین خاص کشور و در آیات قران کریم هر جا صحبت از تمکین

شده است در خصوص زن به کار برده شده و در خصوص شوهر این واژه به کار نمی رود.( الزام به تمکین)



الزام به تمکین زوجه | وکیل خانواده | مشاوره حقوقی

تمکین شامل چه مواردی می شود

به دو نوع عام و خاص تقسیم می شود . عام به معنی اطاعت از شوهر در زندگی زناشویی و

حسن معاشرت با اوست. در واقع این نوع تمکین به معنای خوش رفتاری و حسن معاشرت زن با شوهر و اطاعت

از خواسته های “مشروع” ایشان است. انتظارات مرد از زن خود نیز بایست در چارچوب عرف باشد. تمکین خاص

نیز شامل برقراری رابطه زناشویی می شود . (مشاوره حقوقی)

پاره ای از مصادیق عدم تمکین

• زن بدون عذر شرعی از برقراری رابطه جنسی با شوهرش خودداری نماید .


• زن بدون عذر قانونی و مشروع منزلی را که شوهر برایش تهیه کرده است را ترک نماید .


• زن از دستورهای مرد بعنوان رئیس خانواده سرپیچی نماید .


• زن در تربیت فرزندان با شوهرش همکاری نکند .


• زن به مشاغلی مشغول شود که مخالف با منافع و مصالح خانواده باشد.


• بهترین وکیل خانواده کرج

موارد عدم تمکین قانونی و مشروع

در ماده 1108 قانون مدنی گفته شده است: « هر گاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند

مستحق نفقه نخواهد بود ». الزام به تمکین زوجه | وکیل خانواده | مشاوره حقوقی

بنابراین مثلاً اگر اختیار تعیین منزل مشترک در عقدنامه نکاحیه با زوجه بوده و زوج از این شرط عدول کرده و بدون

رضایت همسر خود منزلی را تهیه کرده باشد در اینجا زوجه حق ترک منزل و الزام زوج را به تأمین و تهیه مسکن

مورد نظر خود دارد بدون آنکه زوجه مرتکب تخلف و عدم تمکین شده باشد. (ماده 1114 قانون مدنی) و یا اگر بودن

زن با شوهر خود در یک منزل متضمن بیمِ وارد آمدن آسیب های مختلف جسمی و روحی و حیثیتی و یا مالی به

زن باشد ، زن می تواند مسکن جداگانه اختیار کند. (ماده 1115 قانون مدنی) یا مثلاً آقا یا خانم دچار بیماری

مقاربتی واگیردار است و زن به همین سبب از ایفای تمکین خاص و رابطه زناشوئی خودداری و استنکاف می ورزد

و یا در جایی که خانم دوشیزه است (یعنی باکره است) قانوناً زوجه در این حالت حق حبس دارد به این معنی که

می تواند از ایفای وظایف زوجیت خود از جمله برقراری رابطه زناشویی امتناع ورزد تا اینکه مهریه معین شده زوجه

از ناحیه زوج به او پرداخت گردد. (ماده 1085 قانون مدنی) الزام

به تمکین زوجه | وکیل خانواده | مشاوره حقوقی

سایر موارد قانونی عدم تمکین

ماده 1114 قانون مدنی : زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکنی نماید مگر آنکه اختیار تعیین منزل

به زن داده شده باشد.بهترین وکیل طلاق توافقی در کرج الزام به تمکین زوجه | وکیل خانواده | مشاوره حقوقی

ماده 1115 قانون مدنی: اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی و یا مالی یا شرافتی برای

زن باشد، زن می‌تواند مسکن علیحده اختیار کند‌ و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور، محکمه حکم بازگشت به منزل

شوهر نخواهد داد؛ و مادامی که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است، نفقه بر‌ عهده شوهر خواهد بود.

ماده 1085 قانون مدنی: زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع

کند مشروط بر  اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود.

پس همانطور که دیدیم در بعضی موارد زن قانوناً مجاز به عدم تمکین است بدون آنکه آسیبی از این حیث به حق و

حقوق زوجه نظیر نفقه و تنصیف دارایی وارد آید . در واقع در این موارد عدم تمکین با مجوز قانونی است لذا تولید

نُشوز برای زوجه نمی کند.

وکیل آنلاین

نشوز زوجه

نکته بسیار مهم آن است که بدانید «صرف صدور حکم تمکین علیه زوجه نمی تواند دلیل بر ناشزه بودن

وی باشد» و ثبوت نشوز منوط به آن است که با درخواست زوج بر اساس حکم تمکین، اجراییه صادر و با تعقیب

عملیات اجرایی، زوجه عملاً از اجرای حکم تمکین امتناع و حاضر به بازگشت به منزل زوج و تمکین وی نباشد که

با طی این مراحل و تحقق این شرایط، زوجه ناشزه محسوب و این امر مسقط حقوق وی از جمله نفقه یا اجرت‌المثل

یا نحله خواهد بود. الز

ام به تمکین زوجه | وکیل خانواده | مشاوره حقوقی

نمونه رأی شعبه 8 دیوان عالی کشور در این خصوص

دادنامه فرجام خواسته به شماره 56ـ92 مورخ 26/1/92 شعبه 60 دادگاه تجدیدنظر استان تهران که در جهت تأیید

رأی بدوی متضمّن گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق به خواسته زوج فرجام خوانده انشاء گردیده

واجد ایراد و اشکال قانونی بوده و درخور نقض است زیرا: 1ـ به موجب دادنامه شماره 1648ـ27/7/89 شعبه 237

دادگاه خانواده تهران زوج به پرداخت مهریه زوجه به مبلغ تعیین شده محکوم گردیده است ولی اجرای حکم صادره

و پرداخت محکوم به در حق زوجه در پرونده امر نامعلوم می باشد و چون زوج که متقاضی طلاق زوجه اش بوده قانوناً

بایستی تمام حقوق قانونی و شرعی زوجه را قبل از اجرا و ثبت طلاق در حق زوجه تأدیه نماید و صرف مطالبه مهریه

از طرف زوجه در پرونده جداگانه و صدور حکم در خصوص مورد در صورت عدم اجرای حکم رافع تکلیف زوج به پرداخت

مهریه مورد حکم در حق زوجه قبل از اجرا و ثبت طلاق نخواهد بود لذا ضرورت قانونی داشته که دادگاه در خصوص

چگونگی اجرای حکم مذکور با مطالبه و ملاحظه پرونده فوق الذکر و پرونده اجرایی مربوط به آن و انعکاس خلاصه مفید

آن در پرونده امر بررسی لازم معمول و سپس بر اساس نتیجه محصله در خصوص مورد اتخاذ تصمیم نماید.

بخش دوم

2ـ دادنامه محترم بدوی به موجب دادنامه شماره 1042ـ13/5/89 شعبه 237 دادگاه خانواده تهران که

مورد استناد زوج بوده و به موجب آن زوجه به تمکین از زوج محکوم گردیده، زوج فرجام‌خواه را ناشزه

تشخیص و مستحق نفقه یا اجرت المثل یا نحله ندانسته است از آنجایی که صرف صدور حکم تمکین علیه

زوجه نمی تواند دلیل بر ناشزه بودن زوجه بوده باشد و ثبوت نشوز زوجه منوط به آن خواهد بود که با

درخواست زوج بر اساس حکم تمکین صادره اجراییه صادر و با تعقیب عملیات اجرایی، زوجه عملاً از اجرای

حکم تمکین امتناع و حاضر به بازگشت به منزل زوج و تمکین وی نبوده باشد که با طی این مراحل و تحقق

این شرایط زوجه ناشزه محسوب و این امر مسقط حقوق وی در نفقه یا اجرت المثل یا نحله خواهد بود

بخش سوم

و در مواردی که زوج به قصد تضییع حقوق زوجه و ناشزه قلمداد نمودن وی صرفاً به صدور حکم تمکین علیه

زوجه اکتفا می نماید و هیچ درخواستی بر اجرای حکم صادره ندارد که این امر ظهور بر عدم تمایل ایشان

به حضور زوجه در منزلش دارد صرف صدور حکم تمکین نمی تواند دلیل قانونی بر ناشزه بودن زوجه محسوب

گردد بنابراین چون در پرونده امر اقدامات اجرایی نسبت به حکم تمکین استنادی نامعلوم بوده لذا ضرورت داشته که

دادگاه محترم تجدیدنظر پرونده مربوط به حکم تمکین استنادی و پرونده اجرایی مربوط به آن را از مرجع ذیربط مطالبه و

خلاصه مفید آن را در پرونده کار منعکس و پس از معلومیت چگونگی اجرای حکم تمکین صادره و سرانجام آن متعاقباً در

خصوص حقوق مقدر زوجه در مورد اجرت المثل ایّام زندگی مشترک یا نحله اتخاذ تصمیم نماید

بخش چهارم

بنابراین دادنامه فرجام خواسته که بدون توجه به موارد مرقوم در فوق انشاء گردیده به علّت نقص تحقیقات و رسیدگی

قابلیت ابرام را نداشته مستنداً به بند 5 ماده 371 قانون آیین دادرسی مدنی و بند الف ماده 401 همان قانون دادنامه

فرجام خواسته نقض می شود و رسیدگی مجدد به همان دادگاه محترم صادرکننده رأی منقوض ارجاع می گردد تا پس

از تکمیل تحقیقات و رسیدگی در موارد مرقوم در فوق نسبت به صدور رأی مقتضی با لحاظ حقوق قانونی و شرعی

استحقاقی زوجه اقدام نماید. الزام

به تمکین زوجه | وکیل خانواده | مشاوره حقوقی

آثار گواهی نشوز زوجه

• محرومیت زن از حق و حقوق خود نظیر نفقه و اجرت المثل ایام زوجیت و نحله است که زوجه از تاریخ ثبوت نشوز به بعد، مستحق حقوق ذکر شده نمی باشد و به محض تمکین، حقوق زوجه به ایشان اِعاده و باز می گردد.


• محرومیت زن از شرط تنصیف دارایی : اثر بعدی، پذیرش دادخواست طلاق از سوی مرد توسط دادگاه و محرومیت زن از تملک نصف دارایی مرد است. چرا که در صورتی، نصف اموال زوج در دادخواست طلاق از سوی زوج به زوجه داده می شود که دلیل طلاق، سوء رفتار زن نباشد. در سندهای ازدواج دوازده شرط ذکر شده است که بند الف آن مرتبط با شرط تنصیف اموال و دارایی است. در این بند آمده است که اگر شوهر درخواست طلاق كند و دادگاه تشخیص دهد تقاضای طلاق از تخلف زن از وظایف زناشویی یا سوء اخلاق و رفتار وی نبوده مرد موظف است از یک تا ۵۰ درصد دارایی خود را كه در ایام زندگی مشترك زناشویی به دست آورده است یا معادل آن را طبق نظر دادگاه بلاعوض به زن منتقل کند.


• تجویز ازدواج مجدد مرد: در صورت عدم تمکین زن از مرد و همچین صدور حکم قطعی الزام به عدم تمکین علیه زن و صدور گواهی نشوز ایشان و استمرار وضعیت ناشزگی، دادگاه خانواده در صورت درخواست زوج، اجازه ازدواج مجدد را صادر خواهد کرد.


• تجویز درخواست طلاق از جانب مرد: در صورتی که زن ناشزه به هیچ وجه مایل به تمکین نباشد راه نهایی طلاق و جدایی خواهد بود و مرد می تواند به این دلیل زن را مطلقه نماید. ( هر چند در قانون ما، آقا برای طلاق همسر خود نیاز به ارائه دلایل و مدارک خاصی ندارد و تنها میبایست حقوق زوجه را تسویه نماید)

آیا عدم تمکین زوجه جرم است؟

خیر در حال حاضر برای این رفتار در قانون جرم انگاری خاصی صورت نگرفته است و طبق عرایض گفته شده صرفاً

دارای آثار و عوارض حقوقی خاص خود است. الزا

م به تمکین زوجه | وکیل خانواده | مشاوره حقوقی

سخن پایانی

بنای زوجین در موقع ازدواج و پس از ازدواج باید بر ساخت زندگی مشترک و همکاری و همراهی و مودت حداکثری

باشد؛ همانطور که گفته شد صرفِ عدم تمکین خانم سبب تولید حقوق برای آقا و محرومیت خانم نمی گردد و برای

این امر گواهی نشوز صادره از اجرای احکام نیز ضروری است،بهتر است شما در صورت بروز همچنین مشکلی از

وکلای ما مشاوره حقوقی دریافت نمایید یا نسبت به اعطای وکالت به وکیل الزام به تمکین در کرج اقدام نمایید.